Onderhoud kapitaalgoederen

De paragraaf “Onderhoud kapitaalgoederen” gaat over het onderhoud van kapitaalgoederen door de gemeente. De gemeente Hilversum investeert in of onderhoudt kapitaalgoederen zoals wegen, water, openbaar groen, riolering en gebouwen. Deze paragraaf “onderhoud kapitaalgoederen” dient conform het Besluit Begroting en Verantwoording, artikel 12, lid 2 informatie te geven over het actuele beleidskader, het kwaliteitsniveau en de maatregelen waarmee een kapitaalgoed gedurende de levensduur op een bepaald kwaliteitsniveau wordt gehouden. De uitgaven voor onderhoud worden in de begroting opgenomen en/of er wordt voor onderhoud via de begroting een onderhoudsvoorziening opgebouwd. Om te zorgen voor een compleet beeld over de stand van zaken rondom kapitaalgoederen, gaan wij in deze paragraaf ook in op de maatregelen die gaan over het investeren in kapitaalgoederen. Enkele voorbeelden zijn maatregelen voor het vervangen van een kapitaalgoed, het uitbreiden van een kapitaalgoed of de renovatie van een kapitaalgoed.

Met het onderhoud van- en de investeringen in- de kapitaalgoederen is een substantieel bedrag gemoeid. Bepalend voor de omvang van die budgetten is het gekozen kwaliteitsniveau en de vertaling daarvan naar de maatregelen die nodig zijn om dat kwaliteitsniveau te realiseren. Per soort kapitaalgoed legt de gemeente Hilversum het ambitieniveau, de bijbehorende maatregelen en de kosten vast in een meerjarig onderhoudsprogramma (MOP). De mate waarin wij één en ander periodiek actualiseren en inpassen in de begroting, is mede bepalend voor een gezonde en degelijke staat van de kapitaalgoederen. In het begrotingsjaar zelf beoordelen wij of de geplande werkzaamheden uit het MOP ook echt noodzakelijk zijn. Omgekeerd kan het voorkomen dat in een later jaar gepland onderhoud eerder moet plaatsvinden. Voor de openbare ruimte is de vertaling van de ambitie en kwaliteitsniveau onder meer geborgd in de beleidsnota's Visie Hilversum Buiten (2004) en Hilversum Buiten handboek (2009). De start van de actualisatie van deze nota’s is in het 4^e kwartaal van 2021 opgestart en loopt parallel op met het traject van de omgevingsvisie dat als input wordt gebruikt om te komen tot een geactualiseerde visie voor de openbare ruimte.  

In het vervolg van deze paragraaf onderhoud kapitaalgoederen geven wij de ontwikkelingen in het beleid en de uitvoering weer voor het jaar 2021 op de gebieden: wegen, riolering, water, groen, en gebouwen. Per onderdeel zijn de beschikbare uitgavenbudgetten voor het onderhoud en de investeringen in beeld gebracht.

Beleid
Tot de kapitaalgoederen van de wegen behoren de openbare voorzieningen voor wegverharding, trottoirs, civiele kunstwerken (bruggen, viaducten), straatmeubilair (zoals bebording) en openbare verlichting.

In Hilversum zijn de volgende voorzieningen hiervoor aanwezig:

• Wegverharding:

• Rijweg: 345 km
• Vrij liggend fietspad: 154 km
• Vrij liggend voetpad: 27 km

• Openbare verlichting: 15.692 armaturen
• Kunstwerken: 30 stuks (tunnels, viaducten, bruggen)

Voor de openbare ruimte is de vertaling van de ambitie en kwaliteitsniveau onder meer geborgd in de beleidsnota's Visie Hilversum Buiten (2004) en Hilversum Buiten handboek (2009). De start van de actualisatie van deze nota’s is in het 4^e kwartaal van 2021 opgestart en loopt parallel op met het traject van de omgevingsvisie dat als input wordt gebruikt om te komen tot een geactualiseerde visie voor de openbare ruimte.  

Sinds 2015 werkt de gemeente Hilversum met een nieuw vervangingsprogramma voor de openbare verlichting in Hilversum in de vorm van duurzame led verlichting voor de zogenoemde armaturen.

Het ambitieniveau van het programma onderhoud wegen van Hilversum is gebaseerd op een landelijk gehanteerd normenstelsel voor rationeel wegonderhoud. Voor de investeringen in wegen in 2021 houden wij rekening met een goede balans tussen het investeringsniveau en het kwaliteitsbeheer van de openbare ruimte. Het is van belang dat in het kader van veiligheid en leefbaarheid de kwaliteit van de openbare ruimte voor de korte en lange termijn gewaarborgd blijft.

Daarnaast zijn er in 2019 meerjarenprogramma’s opgesteld voor civiele kunstwerken, oevers, wegverharding, speelvoorzieningen en muren/plantenbakken/hekwerken. Deze programma’s zijn de leidraad voor de investeringen in het onderhoud. De gemeten kwaliteit van de objecten bepaalt of het programma wordt gevolgd of dat daar gemotiveerd van wordt afweken.

Uitvoering onderhoud
Uit de reguliere weginspectie blijkt dat in 2021 de achterstand in het onderhoud van de elementenverharding opgelopen is tot 19%. In 2021 is met de nadere beschouwing gestart van deze achterstand middels het opstellen van een beheerplan. Het streven is erop gericht om middels een separaat raadsvoorstel in 2022 een totaalbeeld te verschaffen over het beheer en onderhoud van de openbare ruimte en hoe om te gaan met opgelopen achterstanden per asset alsmede een toets op de huidige gehanteerde percentage achterstallig onderhoud.   

De meldingen van klachten over het onderhoudsniveau van wegen binnen de gemeente Hilversum lopen via de Meldingen Openbare Ruimte.

Voor 2021 hebben wij (naast het lopende klein onderhoud) op de volgende locaties groot onderhoud uitgevoerd:

Groot onderhoud asfaltverharding

• Hommelmeent
• Voetpad Fransiscusweg
• Voetpad Kastanjevijver
• Voetpad Zenderstraat / Seinstraat
• Hendry Mackanziepad
• Peerlkamplaan
• ‘t Jagerspaadje
• Kortehoefsedijk
• Naarderstraat
• Kninginneweg
• Utrechtseweg
• Schapenkamp
• Kamerlingh Onnesweg
• Johannes Gerardsweg

Groot onderhoud klinker-, tegel- en half verharding:

• Aardjesberg
• Schans
• Van der Lindelaan
• Goudriaanstraat
• Kortehoefsedijk (het Dode Eind)
• Neuweg
• Surinamelaan
• Diverse Busdrempels
• Kolhorseweg
• Holleweg
• 1 ^e Oosterstraat
• 2 ^e Oosterstraat
• 3 ^e Oosterstraat
• Havendwarsstraat

Uitvoering investeringen
In 2021 zijn op diverse locaties in Hilversum de wegen vernieuwd. Hierbij hebben wij zoveel mogelijk gekozen voor een integrale aanpak, door verhardingswerkzaamheden te combineren met rioleringswerken en investeringen in openbaar groen.

Investering Wegen 2021

Noord

• Vingboonsstraat, tussen Berlagelaan en Hendrik Smitstraat
• Hendrik Smitstraat, tussen Jacob van Campenlaan en Gratamastraat
• Stalpaertstraat, tussen Berlagelaan en Erfgooiersstraat
• Salmstraat
• Celsiuslaan
• Fahrenheitlaan
• Reamurlaan
• Berlagelaan, tussen Snelliuslaan en Fahrenheitlaan

Boomberg

• Oranjelaan
• Costeruslaan
• Lindeheuvel
• Van der Lindenlaan, tussen ’s-Gravelandseweg en Jonkerweg
• Kruising Van der Lindelaan-Jonkerweg-Lindeheuvel-Zonnelaan
• Schuttersweg, tussen Vaartweg en Albertus Perkstraat

Noord-westelijk Villagebied

• Rossinilaan
• Verdilaan
• Palestrinalaan

Overige wegen

• Van Linschotenlaan, in en nabij kruising Oosterengweg
• Eikenlaan, rijbaan en oostelijk trottoir
• Loosdrechtseweg, ventweg

Infrastructurele maatregelen

• Kerkelanden, verkeersdempels
• Gijsbrecht van Amstelstraat, verkeersplateau
• Harry Banninkstraat, verkeersplateau
• Hilversumse Meentweg, oversteek met middeneilanden

Investering Openbare verlichting
Van de volgende gebieden is de openbare verlichting vernieuwd, waarbij LED-verlichting is toegepast:

• Staatsliedenbuurt
• Schrijverskwartier
• Geuzenbuurt
• Elektrobuurt

Relevante beleidsnota's

1. Visie Hilversum Buiten, (2004)
2. Hilversum Buiten handboek Beheer (2009)
3. Duurzaam Hilversum 2016-2020 (2016)

Ondersteunende documenten

1. Meerjarenprogramma onderhoud Civiele Kunstwerken (2019)
2. Meerjarenprogramma onderhoud Wegen (2019)

Beleid
Tot de kapitaalgoederen van de riolering behoren alle openbare voorzieningen die aanwezig zijn voor de gemeentelijke zorgplicht voor afvalwater, hemelwater en grondwater. Het gaat om riolen, rioolgemalen, bufferbassins en bijkomende voorzieningen.  

In Hilversum zijn de volgende voorzieningen hiervoor aanwezig:

• 488 km rioolleiding, waaronder:
  • 205 km vuilwater (incl. klein deel verbeterd gescheiden)
  • 204 km regenwater (incl. klein deel verbeterd gescheiden)
  • 6 km infiltratieriool
  • 62 km gemengd riool
  • 11 km persleiding en daarnaast drainageleidingen (bij de Loswal)
• 13.410 inspectieputten
• 91 uitlaten van (verbeterd) gescheiden hemelwaterstelsels
• 60 gemalen voor vuilwater, hemelwater, sportparken, tunnels, randvoorzieningen en opvoergemalen
• en 1 externe overstort van gemengd rioolstelsel.

(gegevens uit Gemeentelijk Watermanagementplan 2021-2026)

Het Gemeentelijk Watermanagementplan (GWP 2021-2026) bevat de beleidsuitgangspunten voor de exploitatie van het riool en de financiële consequenties daarvan.  

Uitvoering onderhoud
Het onderhoud van het gemeentelijke rioolstelsel omvat onder meer het reinigen, ontstoppen en repareren van riolen en kolken, dagelijks beheer van rioolgemalen en het vegen van straten. Per jaar reinigen wij ongeveer 15% van het totale areaal aan riolen. De kolken worden twee keer per jaar geleegd. Daarnaast behoort ook het opsporen en zo mogelijk saneren van foutieve aansluitingen op het riool en het opsporen van onjuiste interne koppelingen tot het takenpakket van de gemeente. Jaarlijks vinden inspecties plaats in het riool ten behoeve van prioritering van de vervanging.

Uitvoering investeringen
Jaarlijks wordt aan het gemeentebestuur een uitvoeringsprogramma voorgelegd waarin de vervangingsinvesteringen zijn opgenomen. Jaarlijks wordt hier vervanging van 6,5 kilometer riool opgenomen. De vervanging vindt zoveel mogelijk plaats samen met vervanging van de weg. Integraal vervangen levert de hoogste kwaliteit en de maatschappelijke kosten zijn het laagst. Tevens kunnen maatregelen meegenomen worden die de klimaatadaptie vergroten, zoals lokale infiltratie van hemelwater, extra berging in het riool en in de openbare ruimte en groen ten behoeve van hittestress.   

In het in 2020 vastgestelde watermanagementplan zijn extra investeringen opgenomen voor klimaatadaptatie en duurzaamheid. De uitvoering van deze maatregelen vindt plaats in een periode van 10 jaar (2021-2031). Het betreft de volgende maatregelen:

1. het optimaliseren van de hemelwaterafvoer bij vervanging van het riool: In 2021 zijn bij meerdere vervangingsprojecten van riool en weg hemelwater-infiltratievoorzieningen aangelegd en hemelwaterriolen verruimd (o.a. infiltratieputten/wadi in de Boomberg en wadi’s in Noord). Grotere projecten die onder dit budget komen te vallen zijn voorbereid, zoals een infiltratievoorziening bij de Berlagevijver en optimalisatie van de wadi bij de Schuttersweg. Voor de infiltratievoorziening Berlagevijver is € 100.000,- subsidie toegewezen door de provincie ter bevordering van klimaatadpatieve maatregelen.   
2. het splitsen van hemelwater van het vuilwater bij vervangingswerkzaamheden: hemelwater van particulier terrein wordt nu nog vaak afgevoerd naar het vuilwaterriool, dit wordt aangesloten op het hemelwaterriool of lokaal geïnfiltreerd in de bodem: In 2021 is voorbereidend op realisatie, gewerkt aan procedurele en technische aspecten van het afkoppelen en hoe dit het beste meegenomen kan worden in participatie en bestekken. Hierbij is onderzoek en ervaring van andere gemeenten meegenomen.   
3. het afkoppelen en infiltreren van hemelwater afkomstig van grote dakoppervlakken in postcodegebied 1221: Om in deze wijk de hemelwateroverlast te verminderen wordt de hemelwaterafvoer van grote daken afgekoppeld van riool: In 2021 zijn meerdere panden, als pilot afgekoppeld. Ook zijn alle panden nauwkeurig geïnventariseerd en is afkoppelen meegenomen bij herinrichtingsprojecten.  

In 2021 zijn de volgende renovatieprojecten uitgevoerd:

Riolering

Noord

Bestek Vingboonsstraat (2017)

• Vingboonsstraat, tussen Berlagelaan en Hendrik Smitstraat
• Hendrik Smitstraat, tussen Jacob van Campenlaan en Gratamastraat
• Stalpaertstraat, tussen Berlagelaan en Erfgooiersstraat
• Salmstraat

Bestek Celsiuslaan (2019)

• Celsiuslaan
• Fahrenheitlaan
• Reamurlaan
• Berlagelaan, tussen Snelliuslaan en Fahrenheitlaan

Boomberg

Bestek Oranjelaan (2018)

• Oranjelaan
• Costeruslaan
• Lindeheuvel
• Van der Lindenlaan, tussen ’s-Gravelandseweg en Jonkerweg

Bestek Jonkerweg (2018)

• Kruising Van der Lindelaan-Jonkerweg-Lindeheuvel-Zonnelaan

Bestek Schuttersweg (2019, herbenoeming)

• Schuttersweg, tussen Vaartweg en Albertus Perkstraat

Bestek Van Lenneplaan-Boomberglaan (2019?) Uitvoering heeft in 2020 en 2021 plaatsgevonden, onderdeel Wegen is in 2020 opgevoerd.

• Van Lenneplaan
• Boomberglaan, van Albertus Perkstraat tot ‘s-Gravelandseweg

Relining

• Minckelersstraat (2018)
• ’t Hoogt van ’t Kruis (Larixlaan, Bremlaan en Plataanweg)

Gemalen

• Vijzel Kerkelanden 2

• Pompgemalen (renovatie installatie en pompen)
  • Diependaal (regenpomp en fecaliën pompen)
  • Sporthaven
  • Mauritslaan
  • Beatrixtunnel oost en west
  • Gedempte Haven

				bedragen x € 1.000
progr	Riolering	jaarrekening 2020	begroting 2021	jaarrekening 2021
1	Onderhoudslasten	1.284	1.043	949
1	Investeringen GRP	-545	2.914	3.134
1	Splitsen hemelwater van vuilwater fase 1		870	-
1	Optimalisatie hemelwaterafvoer openbare ruimte fase 1		660	-
1	Afkoppelen en infiltreren grote daken postcode 1221 fase 1		660	92
1	Toevoeging spaarvoorziening riolering (afboeken investeringen)	2.804	3.029	3.029
		3.543	9.176	7.204

Relevante beleidsnota’s

1. Gemeentelijk Watermanagementplan 2021-2026 (GWP 2021-2026)

Beleid

Tot de kapitaalgoederen van water behoren de waterbodems en oeverbeschermingen van alle openbare oppervlaktewateren en vijvers in de stad. Daarnaast is de gemeente Hilversum eigenaar van het Hilversums Kanaal.

Baggeren is nodig om vaarwegen op diepte te houden voor de recreatievaart (met name het Hilversums Kanaal). Via het baggeren waarborgt de gemeente Hilversum voldoende diepgang, met name bij havens, die gevoelig zijn voor ophoping van slib. Verwijderen van bagger bevordert bovendien de waterkwaliteit.

Beroepsvaart vindt vrijwel niet meer plaats op het Hilversums Kanaal wat betekent dat eisen voor diepgang minder groot zijn.

Uitvoering onderhoud (waterbodems en beschoeiingen)

In 2021 zijn de volgende onderhouds- werkzaamheden aan de waterbodems en beschoeiingen uitgevoerd.

Onderhoud Beschoeiingen

• Van Riebeekvijver
• Oude haven

Baggeren

• In 2021 heeft het waterschap de Meentsingel gebaggerd, de afvoer van de bagger uit de Groengordel is een taak van de gemeente
• Arenapark Vijver (jaarlijks)

Uitvoering investeringen (beschoeiingen en sluizen)

Het vervangen van beschoeiingen en onderhoud van sluizen verloopt via het investeringsprogramma. In 2021 is uitvoering gegeven aan de vervanging van de beschoeiing langs de groengordel van de Hilversumse Meent. De vervanging van de 1^e kanaalbrug is in voorbereiding. De brug over de Gooische Vaart is vervangen. De werkzaamheden voor de vervanging van de beschoeiing van het Hilversums kanaal lopen door in 2022.

Afspraken waterschap-gemeente taakverdeling beheer oppervlaktewateren

In 2021 is samen met het waterschap gewerkt aan helderheid over de taakverdeling tussen waterschap en gemeente met betrekking tot beheer en onderhoud van de oppervlaktewateren in Hilversum. Als het gaat om voldoende doorstroming van oppervlaktewateren om de afvoer- en bergingscapaciteit te borgen heeft het waterschap een belangrijke rol. De taakverdeling zal in 2022 in een overeenkomst worden vastgelegd.

Ondersteunende documenten

1. Meerjarenprogramma onderhoud beschoeiingen/oevers (2019)

Beleid
Tot de kapitaalgoederen van groen behoren de plantsoenen, bomen, muren, hekken en banken in de openbare ruimte.

In Hilversum zijn de volgende voorzieningen hiervoor aanwezig:

• Groen in beheer  2,1 km2           
• 33.864 bomen in beheer
• 963 prullenbakken in beheer
• 648 bankjes in beheer
• 181 speelplekken in beheer

In het Handboek Beheer Hilversum Buiten (vastgesteld in 2009) en in het Groenbeleidsplan 2030 (vastgesteld in 2013) is het beleid voor het beheer en onderhoud van het openbaar groen en de bomen vastgesteld. In 2010 is in het kader van de bezuinigingen het kwaliteitsniveau van de plus-gebieden in het handboek Beheer Hilversum Buiten teruggebracht naar het basisniveau, met uitzondering van het groen rondom het Raadhuis. De programma’s omvatten zowel het beleid over het onderhoud als de investeringen voor (het inrichten) van het openbaar groen. De gemeente zoekt aansluiting bij de zonering-niveaus van het Handboek Beheer Hilversum Buiten. Om te bezien of de budgetten voor het groenonderhoud en de noodzakelijke renovatie daarvan voor de komende jaren toereikend zijn is gestart met het opstellen van een beheerplan. De resultaten worden meegenomen in het op te stellen programma Groen.

Het beleid met betrekking tot bomen is vastgelegd in het Groenbeleidsplan en in het Handboek Beheer Hilversum Buiten. De ambitie van de gemeente Hilversum is een structureel gezond, divers bomenbestand. Om dit te bereiken, voert de gemeente jaarlijks een VTA (Visual Tree Assessment) inspectie uit. De resultaten neemt zij mee in het programma Boomverzorging. De afgelopen twee jaren kenmerken een behoorlijke toename van de Eiken Processie Rupsplaag en de Kastanjebloedingsziekte. In het beheerplan dat wordt opgesteld, zal ook in beeld worden gebracht wat structureel benodigd is om het bomenbestand op niveau te houden.

De nota Impuls voor extra groen is in de Raad van 28 september 2016 vastgesteld. In deze nota zet de gemeente Hilversum in op zeven sporen en zoekt zij aansluiting met de ambities en maatregelen uit het groenbeleidsplan 2030. In totaal, verdeeld over meerdere jaren, heeft de Raad in januari 2016 een krediet van € 1.000.000 beschikbaar gesteld voor het toevoegen van extra groen in het centrum..  Met het krediet zijn diverse groenprojecten uitgevoerd conform de Nota Impuls voor extra groen in Hilversum. De uitvoering loopt door tot in 2022, o.a. voor vervanging van bomen bij het dubbele fietspad aan de ’s Gravenlandseweg.  

Uitvoering onderhoud
Tot juli 2023 voert SBS, net zoals in de voorgaande jaren vanaf 2007 de onderhoudswerkzaamheden aan groen en bomen uit, conform het onderhoudsbestek SBS. Voor sommige werkzaamheden is een bepaalde frequentie vastgesteld. Andere werkzaamheden toetsen wij op vooraf overeengekomen beeldkwaliteit.

Uitvoering investeringen
Bij het uitvoeren van investeringen wordt zoveel mogelijk gekozen voor een integrale benadering. Waar mogelijk stemt de gemeente de werkzaamheden aan het groen af met gelijktijdige werkzaamheden aan infrastructurele werken zoals: het vervangen van afgeschreven wegen, rioleringswerkzaamheden en projecten. Het kan voorkomen dat wij grotere renovatiewerkzaamheden aan groen apart uitvoeren, omdat de levensduur van het groen niet altijd dezelfde is als die van riolen en andere infrastructurele voorzieningen.

In 2021 is op de volgende locaties het openbaar groen gerenoveerd en zijn de bomen vervangen:

Plantsoenen:

• Groen Stephensonlaan
• Groen van Gelder- Speijk- Zaenlaan
• Groen Willibrordus- Ludgeruslaan
• Groen Joh. Geradtsweg rotonde
• Groen Rembrandtlaan
• Groen Leen Timprotonde
• Groen groenstrook Pontmeijer
• Groen speelplek Beetslaan

Voor het vervangen van kastanjebomen vanwege de Kastanjebloedingsziekte heeft de raad voor de uitvoeringsperiode 2015 – 2023 verdeeld over vier fases middelen beschikbaar gesteld. Voor 2021 was vervanging van de kastanjebomen aan de J. Gerardtsweg gepand. Door participatie met omwonenden heeft de uitvoering vertraging opgelopen en zal deze in 2022 worden uitgevoerd.

In de gemeente Hilversum staan 728 speeltoestellen op 181 verschillende locaties. De gemeente kiest voor goede en veilige speeltoestellen volgens het Warenwetbesluit attractie- en speeltoestellen en zorgt dat de speelvoorzieningen voldoen aan de Europese normen. De speelvoorzieningen worden periodiek gekeurd en gerepareerd zodat op geen enkele wijze risico’s worden genomen met de veiligheid van de gebruikers van de speelvoorzieningen.

In 2021 zijn op de volgende locaties speelvoorzieningen en overige objecten vervangen:

Speeltoestellen

• Goudwespmeent
• Swammerdamstraat
• Van Linschotenlaan
• Kerkelandenlaan 261
• Vlindermeent
• Vogelpan
• Spinozahof

Ondergronden

• Rembrandschool

Relevante beleidsnota's

1. Visie Hilversum Buiten, 2004
2. Hilversum Buiten handboek Beheer, 2009
3. Groenbeleidsplan 2030 (vastgesteld begin 2013)
4. Duurzaam Hilversum 2016-2020
5. Impuls voor extra groen (2016)

Beleid
Tot de kapitaalgoederen van de kantoorgebouwen behoren de panden voor de huisvesting van de gemeente zelf. Het betreft de kantoorgebouwen Raadhuis, Stadskantoor Oude Enghweg, villa Oude Enghweg en de gemeentewerf op de 1e Loswal. Het pand voor het Sociaal plein aan de Wilhelminastraat wordt gehuurd.

Voor het Raadhuis, het Stadskantoor, de gemeentewerf op 1e Loswal en de kantoorvilla zijn door externe bureaus meerjarige onderhoudsplannen opgesteld (de zogenoemde MOP´s). De gemeente actualiseert de MOP’s ten minste eens in de vier jaar. Jaarlijks wordt voor de MOP´s een vast bedrag gereserveerd waaruit wij alle toekomstige onderhoudslasten kunnen betalen. De MOP’s zijn onderverdeeld in een eigenaars- en een gebruikersdeel.

In het voorjaar van 2020 zijn de MOP’s (en onderhoudsvoorzieningen) geactualiseerd; het MOP 2020-2034 is op 7 oktober 2020 door de raad goedgekeurd. De financiële effecten daarvan zijn verwerkt in de begroting 2020 en verder. Hiermee geven we een realistisch en actueel beeld van de lasten voor het onderhoud.

Het verduurzamen van het eigen vastgoed waar de kantoorgebouwen deel van uitmaken, is een
belangrijke opgave in ons duurzaamheidsbeleid. De maatregelen zijn uitgewerkt in de
uitvoeringsprogramma’s 2012-2015 en 2016-2020 en voeren wij momenteel uit.

Om de gebouwen en de facilitaire dienstverlening de komende jaren verder te verduurzamen en op
de behoefte van de organisatie (organisatievisie: wendbaar, samenwerken en innovatie) aan te laten

sluiten wordt gewerkt aan een huisvestingsvisie.

Uitvoering eigenaarsonderhoud/gebruikersonderhoud (dagelijks onderhoud)
Eigenaarsonderhoud:
Het eigenaarsonderhoud wordt bekostigd uit de voorziening onderhoud Gemeentelijke huisvesting. Op basis van het in 2020 geactualiseerde MOP wordt daarvoor jaarlijks € 310.000 aan de voorziening voor het onderhoud aan de kantoorgebouwen toegevoegd. Bij de actualisatie (in oktober 2020) is rekening gehouden met een jaarlijkse prijsstijging van 2% voor het onderhoud. De werkelijke prijsstijgingen over 2020 (4,5%), 2021 (3%) waren hoger dan ingeschat en dat geldt ook voor de komende jaren waar een prijsstijging wordt verwacht in 2022 (4,5%) en in 2023 en verder (2,5%) volgens het adviesbureau dat de onderhoudsplannen in 2020 heeft opgesteld. Na het boekjaar is beoordeeld (op grond van genoemde actuele prijsstijgingen en een geactualiseerde planning van het onderhoud 2022-2029) of de eindstand van de voorziening ultimo 2029 van voldoende financiële omvang is. Dit heeft geleid tot een lagere storting aan de voorziening onderhoud van € 3.000.

Raadhuis Dudokpark 1
Het opgestelde MOP is op  7 oktober 2020 vastgesteld door de raad. Het geactualiseerde MOP heeft een looptijd van 15 jaar (periode 2020-2034). Het MOP is een dynamisch document. Jaarlijks wordt aan de hand van een schouw bepaald wat wij dat jaar gaan uitvoeren en wat wij eventueel door kunnen schuiven naar latere jaren. Ook het naar voren halen van later geplande werkzaamheden komt voor, bijvoorbeeld vanuit het oogpunt van efficiëntie. In 2021 zijn bij het raadhuis de buitenplavuizen van de achteringang vernieuwd en de plavuizen binnen in de burgerzaal gerepareerd. Daarnaast zijn diverse reparaties met betrekking tot de monumentenwachtrapportage uitgevoerd en zijn de betonranden aan de voorzijde gerepareerd.

Stadskantoor Oude Enghweg 23
Het stadskantoor is in 2009 opgeleverd. In 2021 zijn aan het stadskantoor de zonwering en de hemelwaterpomp gerepareerd.

Kantoorvilla Oude Enghweg 21
Voor de kantoorvilla is de ventilatie/koeling aangepast en is houtrot gerepareerd in 2021.

Huisvesting 1 ^e Loswal
Bij de gemeentewerf is de toegangsdeur van het trappenhuis gerepareerd en is onderhoud aan het dak uitgevoerd.

Huisvesting afdeling Werk, Inkomen en Zorg
Voor de huisvesting van de afdeling Sociaal Plein wordt een pand gehuurd aan de Wilhelminastraat. Het geplande dagelijkse onderhoud bestaat uit diverse kleine onderhoudswerkzaamheden.

Gebruikersonderhoud:
Uit het exploitatiebudget van het gebruikersonderhoud wordt het volgende dagelijkse onderhoud voor de kantoorgebouwen betaald:

• Elektrotechnische installaties (lichtinstallatie en gebouwbeheersysteem)
• Werktuigbouwkundige installaties (verwarmingsinstallaties, luchtbehandeling- en ventilatie, koelinstallaties
• Sanitaire installaties (hemelwaterafvoer, riolering, waterinstallaties en sanitair)
• Overige installaties ( lift-, de beveiligings- en de brandmeldinstallaties van de gebouwen).
• Binnen schilderwerk.

Aan de Villa en het Raadhuis wordt monumentaal onderhoud uitgevoerd. Voor het dagelijkse-/gebruikersonderhoud is voor de kantoorgebouwen een budget in de exploitatie beschikbaar van € 438.000 en voor de locaties 1^e Loswal en Wilhelminastraat € 76.000. In 2021 is daarvan respectievelijk € 381.000en € 56.000 uitgegeven.

Uitvoering investeringen
Voor 2021 waren verschillende investeringen begroot, een aantal daarvan covid-19 gerelateerd. Voor de 2^e tranche aanpassingen kantoorvilla naar een vergadercentrum was € 210.000 begroot, hierop is € 193.000 uitgegeven. De in 2019 gestarte verbouwing van de huisvesting van Sociaal Plein aan de Wilhelminastraat is in 2021 afgerond.

Duurzaamheid
In 2020 is een begin gemaakt met investeringen in het raadhuis en de gemeentewerf om installaties CO2-neutraal te verduurzamen. In de gemeentewerf wordt de gasverwarming vervangen door een waterpomp. In het raadhuis worden de ramen en plafonds geïsoleerd, installaties aangepast (waaronder het ventilatiesysteem) en wordt de verwarming ingesteld op de zogenaamde “middentemperatuur”.

Relevante beleidsnota's

1. Meerjarige onderhoudsplannen 2020-2034
2. Uitvoeringsprogramma duurzaam Hilversum 2012-2015
3. Duurzaam Hilversum 2016-2020

Beleid
Tot de kapitaalgoederen van de onderwijshuisvesting behoren de schoolgebouwen en gymzalen. Het dagelijks onderhoud van de schoolgebouwen valt niet onder de gemeente, maar onder de schoolbesturen. De gemeente onderhoudt 29 onderwijsgebouwen (28 gymnastieklokalen en 1 schoolgebouw in eigendom).

Onderwijshuisvesting is een wettelijke taak voor de gemeente. Voor (ver)nieuwbouw en het uitbreiden van de onderwijshuisvesting stelt de gemeente investeringsbudgetten beschikbaar. Via het investeringsprogramma legt de gemeente vast welke investeringsbudgetten er in de komende vier jaar voor onderwijshuisvesting beschikbaar zijn. In mei 2020 heeft de raad ingestemd met het Integraal Huisvestingsplan (IHP) voor onderwijshuisvesting. Daarin zijn de investeringen gepland voor de onderwijshuisvesting voor de komende 16 jaar. Alle plannen in deze periode voor (ver)nieuwbouw en uitbreiding van reguliere schoolgebouwen en gymzalen en renovatie van monumentale schoolgebouwen zijn daarin opgenomen. Het plan is tot stand gekomen in samenwerking met alle Hilversumse schoolbesturen. De raad wordt periodiek geïnformeerd over de voortgang van de uitvoering van de plannen in het lopende jaar en over de plannen, planning en kosten van het volgende jaar.

Voor het onderhoud van de gymlokalen in het primair onderwijs (gemeentelijke taak) is een onderhoudsvoorziening ingesteld om de kosten van het geplande levensduur verlengende onderhoud gelijkmatig over tien jaren te spreiden. Aan deze voorziening wordt jaarlijks een bedrag toegevoegd om de gymzalen op het vereiste niveau te houden/krijgen. Het beschikbare budget voor onderhoud is gebaseerd op het MOP 2020-2034 dat in het najaar 2020 door de raad is goedgekeurd. De financiële effecten daarvan zijn verwerkt in de begroting 2020 en verder. Hiermee geven we een realistisch en actueel beeld van de lasten voor het onderhoud. In 2021 is een bedrag van € 167.000 toegevoegd aan de voorzieningen Onderhoud Gymlokalen schoolgebouwen. Dit is € 26.000 hoger dan begroot vanwege herberekening van de prijsstijging van uit te voeren onderhoud.   

Uitvoering onderhoud
In 2021 zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd:

• Gymzaal Goudenregenschool, werktuigbouwkundige werkzaamheden.
• Gymzaal Elckerlyc, vervangen radiatoren.
• Gymlokaal Donnerschool, maatregelen wateroverlast
• Schoolgebouw Jan Blankenlaan 8, vervangen tegels schoolplein en schilderen entree.

Uitvoering investeringen
Met betrekking tot de geplande investeringen zijn voornamelijk investeringen gedaan voor de Sterreschool en de Windkanter.

Relevante beleidsnota's

1. Onderwijshuisvestingsbeleid (OHVB) en –meerjarenplanning 2017-2024
2. Integraal Huisvesting Plan (IHP) 2020-2035
3. Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs Hilversum 2016
4. Onderwijs huisvestingsprogramma 2021
5. Meerjarige onderhoudsplanning 2020-2034
6. Duurzaam Hilversum 2016-2020

Beleid
Tot de kapitaalgoederen van het maatschappelijk vastgoed behoren de buitensportaccommodaties en panden voor sociale, culturele en welzijnsdoeleinden, sporthallen (incl. zwembad), kinderopvang, begraafplaatsen, parkeergarages en overige panden.

Aantal objecten/gebouwdelen met voorzieningen groot onderhoud:

• 5 parkeergarages
• 7 begraafplaatsen
• 4 gebouwen cultureel vastgoed
• 44 sportaccommodaties/sportvelden
• 33 gebouwen overig vastgoed (dat was 36, er zijn 3 panden Egelshoek verkocht)
• 11 buurt- en clubhuizen/kinderopvang

Het bezit van maatschappelijk vastgoed is een kerntaak van de gemeente. Op basis van strategische, juridische en financiële overwegingen heeft het college bepaald welke objecten de gemeente de komende jaren verkocht kunnen worden.

Het verduurzamen van het eigen vastgoed is een belangrijke opgave in het duurzaamheidsbeleid. De maatregelen zijn uitgewerkt in de twee uitvoeringsprogramma’s 2012-2015 en 2016-2020. Deze plannen worden momenteel door de gemeente uitgevoerd.

Het beschikbare budget voor onderhoud is gebaseerd op het MOP 2020-2034 dat op 7 oktober 2020 door de raad is goedgekeurd. De financiële effecten daarvan zijn verwerkt in de begroting 2020 en verder. Hiermee geven we een realistisch en actueel beeld van de lasten voor het onderhoud. Met dit plan richt de gemeente zich op het sober en doelmatig in stand houden van het maatschappelijk vastgoed. Om de onderhoudslasten gelijkmatig over de jaren te verdelen zijn onderhoudsvoorzieningen ingesteld

Eigenaarsonderhoud:
Het eigenaarsonderhoud wordt bekostigd uit de voorziening onderhoud overig vastgoed. Op basis van het in 2020 geactualiseerde MOP wordt daarvoor jaarlijks € 126.000 aan de voorziening voor het onderhoud overig vastgoed toegevoegd. Bij de actualisatie (in oktober 2020) is rekening gehouden met een jaarlijkse prijsstijging van 2% voor het onderhoud. De werkelijke prijsstijgingen over 2020 (4,5%), 2021 (3%) waren hoger dan ingeschat en dat geldt ook voor de komende jaren waar een prijsstijging wordt verwacht in 2022 (4,5%) en in 2023 en verder (2,5%) volgens het adviesbureau dat de onderhoudsplannen in 2020 heeft opgesteld. Na het boekjaar is beoordeeld (op grond van genoemde actuele prijsstijgingen en een geactualiseerde planning van het onderhoud 2022-2029) of de eindstand van de voorziening ultimo 2029 van voldoende financiële omvang is. Dit heeft geleid tot hogere stortingen aan de voorzieningen onderhoud van per saldo € 13.000.

Uitvoering onderhoud

In 2020 is het MOP geactualiseerd voor de jaren 2020-2029. De voorziening onderhoud maatschappelijk vastgoed is opgeheven waarbij het saldo van de voorziening is herverdeeld over diverse voorzieningen. Zie daarvoor de staat van voorzieningen. In 2021 zijn voor de volgende objecten werkzaamheden uitgevoerd.

Parkeergarages
Het eigenaarsonderhoud wordt gefinancierd uit de voorziening Onderhoud parkeergarages. In 2021 is € 331.000 aan de voorziening onderhoud parkeergarages toegevoegd.

In 2021 zijn o.a. de volgende werkzaamheden uitgevoerd:

• Parkeergarage Gooische Brink, vervangen camerasysteem en de regelkasten. Daarnaast is er een coating aangebracht op de parkeerdekken, zijn de golfplaten van het dak en  de armaturen vervangen.
• Parkeergarage Leeuwenhoek, schilderwerk uitgevoerd en zijn keerwanden en de belijning van de parkeervakken hersteld.
• Parkeergarage Gooiland, vervangen camerasysteem vervangen en schilderwerk aan kolommen en binnenwanden uitgevoerd.

Buurt- en clubhuizen en kinderopvang
In 2021 is € 187.000 aan de voorziening Onderhoud voorzieningen jeugd toegevoegd.

In 2021 zijn o.a. de volgende werkzaamheden uitgevoerd:

• Geuzenweg 84, aanpassen van de regelinstallatie.
• Meent 4a, jeugdhonk, vervangen ventilatie.

Sportaccommodaties en sportvelden
In 2021 is € 469.000 aan de voorziening Onderhoud sportaccommodaties toegevoegd.

In 2021 zijn o.a. de volgende werkzaamheden uitgevoerd:

• Sporthal Oost/Lieberg, herstellen tegelwerk.
• Sportpark Anna’s Hoeve, renovatie veld 3.
• Sportpark Berestein, renovatie rugbyveld 1.
• Sportpark Loosdrecht, renovatie velden 7 (BZC’13), 11 (ASCH-softbal) en 12 (ASCH-American Football).

Cultureel vastgoed
In 2021 is € 262.000 aan de voorziening Onderhoud culturele huisvesting toegevoegd.

Daarbij zijn in 2021 o.a. de volgende werkzaamheden uitgevoerd:

• Koninginneweg 44, De Vorstin, werkzaamheden aan het dak waaronder bliksembeveiliging).
• Kerkbrink 6, Museum, vervangen cv pomp en onderhoudswerkzaamheden aan de lift en het dak.

Sluizen, gemalen en recreatie
In 2021 is € 28.000 aan de voorziening Onderhoud sluizen, gemalen en recreatietoegevoegd.

Uitgevoerd onderhoud 2021 recreatie
Hoge Naarderweg 205, vervangen houten hekwerk bij de kinderboerderij/hertenkamp en uitvoeren schilderwerk.

• Vreelandseweg 76, de deuren van de opslag bij de sluis zijn vernieuwd en geschilderd

Uitgevoerd onderhoud 2021 gemalen

• Diependaalselaan 341-achter, herstellen coating overstortbak
• Minckelerstraat 173a, renoveren betonnen bak overstort

Overig vastgoed
In 2021 is € 139.000 aan de voorziening Onderhoud overige gebouwen toegevoegd.

In 2021 zijn o.a. de volgende werkzaamheden uitgevoerd:

• Noorderweg 96, uitvoeren schilderwerk.
• Diependaalselaan 343, vervangen deel riolering

Objecten begraafplaatsen/crematorium
Met ingang van 1 augustus 2016 is de exploitatie en het beheer van de begraafplaatsen/crematorium overgedragen aan de Stichting Begraafplaatsen en Crematorium Hilversum. De gemeente blijft eigenaar van de panden en daarmee verantwoordelijk voor het eigenaarsonderhoud.

Het eigenaarsonderhoud wordt gefinancierd uit de voorziening onderhoud gebouwen begraafplaatsen. In 2021 is € 30.000 aan de voorziening Onderhoud begraafplaatsen toegevoegd.

In 2021 zijn o.a. de volgende werkzaamheden uitgevoerd:

• Bosdrift 12, buitenschilderwerk aula.
• Laan 1940-1945, Noorderbegraafplaats, herstellen scheur en schilderwerk voorgevel.

Uitvoering investeringen

Met ingang van 2014 zijn de vervangingsinvesteringen voor buitensportaccommodaties in het investeringsprogramma opgenomen. Vanaf 2020 zijn de vervangingen van (kunst)grasvelden opgenomen in het MOP.

Sport
De geplande investering van om de akoestiek in de sporthal Dudok Arena te verbeteren is nog niet uitgevoerd omdat nog nader onderzoek moet plaatsvinden.
In 2021 is het kunstgras van veld 13 van VV Altius vervangen. Voor een deel van het restant krediet wordt een herbestemmingsvoorstel gemaakt om andere kunstgrasvelden te voorzien van kantplanken om verspreiding van rubbergranulaat te beperken.  

Renovatie Bosdrift
In het najaar van 2021 is de verbouwing van de aula op de Bosdrift opgeleverd.
Het gebouw aan de Bosdrift is na renovatie aan de Uitvaartstichting Hilversum verhuurd.

Relevante beleidsnota's

1. Meerjarig onderhoudsplan maatschappelijk gemeentelijke gebouwen 2020-2034 (panden sociaal, cultureel, welzijn, sporthallen (incl. zwembad), kinderopvang, begraafplaatsen, parkeergarages en panden van de voormalige afdeling grondzaken
2. Meerjarig onderhoudsplan buitensportaccommodaties 2020-2029